Ewolucja protokołów VPN: od PPTP do WireGuard

Wprowadzenie do VPN

Wprowadzenie do protokołów VPN

Najlepszy VPN według naszego zespołu

NordVPN

★★★★★

14,89 zł

Poszczególne protokoły VPN oferują użytkownikom różne poziomy prędkości oraz bezpieczeństwa. Wybór konkretnego z nich zależy m.in. od wybranej sieci VPN – niektóre umożliwiają wybór spośród kilku różnych protokołów. W ciągu prawie trzydziestu lat mogliśmy zaobserwowaliśmy ich ewolucję – od PPTP, który dziś uznawany jest już za przestarzały, po nowoczesne, stabilne i bezpieczne narzędzia, jak np. OpenVPN czy WireGuard.

Czym jest protokół VPN i dlaczego jest ważny?

Protokół VPN to zestaw reguł określających sposób kierowania danych oraz ruchu między komputerem a serwerem VPN. Stanowi on zatem pewnego rodzaju instrukcję, w jaki sposób nawiązać połączenie, zaszyfrować dane i przesyłać je w bezpieczny sposób. Dzięki niemu dostawca wirtualnej sieci prywatnej może zagwarantować użytkownikom nie tylko bezpieczne, ale i stabilne połączenie. Wśród najpopularniejszych protokołów VPN w 2025 roku wymienia się WireGuard, OpenVPN czy IKEv2.

Protokół PPTP

Point-to-Point Tunneling Protocol

PPTP (Point-to-Point Tunneling Protocol) jest jednym z najstarszych protokołów VPN, wspieranym przez różne systemy operacyjne. Mimo że w latach 90. cieszył się on dużą popularnością, dziś stanowi już nieco przestarzałe rozwiązanie – m.in. ze względu na wady związane z bezpieczeństwem.

Historia i cechy techniczne?

Protokół PPTP został opracowany przez firmę Microsoft w 1999 roku. Miał on zagwarantować użytkownikom bezpieczeństwo przesyłania danych oraz dostęp do prywatnych sieci z różnych miejsc. Dane poddawane szyfrowaniu przechodzą przez specjalny tunel, dzięki czemu osoby trzecie – np. cyberprzestępcy – nie mają możliwości ich przechwycenia. Do weryfikacji tożsamości i zapewnienia szyfrowania danych Point-to-Point Tunneling Protocol stosuje protokół PPP (Point-to-Point Protocol), z kolei do tunelowania – protokół GRE (Generic Routing Encapsulation).

Zalety PPTP?

PPTP to jeden z najszybszych protokołów VPN na rynku. Ze względu na to przydaje się on szczególnie w aplikacjach, w których prędkości mają kluczowe znaczenie – np. w streamingu wideo. Oprócz szybkości jego dużym atutem jest również łatwość konfiguracji. Większość systemów operacyjnych zapewnia wsparcie przy instalacji, dzięki czemu tworzenie wirtualnej sieci prywatnej nie jest skomplikowane. Co więcej, Point-to-Point Tunneling Protocol działa także na starszych urządzeniach i jest kompatybilny zarówno z Windowsem i Androidem, jak również z systemami macOS, iOS czy Linux – a dzięki temu stanowi bardzo uniwersalny wybór.

Wady i podatności PPTP?

Zdecydowaną wadą protokołu PPTP jest fakt, że wykazuje on pewne luki w zabezpieczeniach. Wykorzystuje on algorytmy szyfrowania, które mogą zwiększać ryzyko wycieku bądź kradzieży danych. Co więcej, stosowane w tym protokole metody uwierzytelniania mogą być podatne na ataki brute force. Point-to-Point Tunneling Protocol nie wspiera ponadto nowoczesnych technologii takich jak np. PFS (Perfect Forward Secrety) – nie jest zatem tak bezpieczny jak nowe protokoły (np. WireGuard).

L2TP/IPsec

Protokół L2TP/IPsec

L2TP/IPsec to protokół VPN stworzony w 1999 roku przez firmy Microsoft i Cisco, który łączy w sobie dwa protokoły – Layer 2 Tunneling Protocol (L2TP) oraz IPsec. To dobre rozwiązanie zwłaszcza w przypadku starszych systemów, które nie obsługują nowszych protokołów.

Cechy techniczne i działanie?

W protokole L2TP/IPsec L2TP tworzy tunel i odpowiada za nawiązanie połączenia oraz przesyłanie danych. IPsec gwarantuje z kolei bezpieczeństwo przesyłanych danych, dokonuje ich szyfrowania i zapewnia ich integralność. Protokoły stosowane wspólnie stanowią bezpieczniejsze rozwiązanie niż PPTP.

Zalety i wady L2TP/IPsec?

Protokół L2TP/IPsec stanowi bezpieczniejsze rozwiązanie niż jego poprzednik. Jego atutem jest m.in. ostępność na wielu systemach – L2TP w połączeniu z IPsec jest obsługiwany m.in. przez Windowsa, macOS, Linuxa, Androida, system iOS czy routery. Trzeba jednak mieć na uwadze, że protokół ten nie ma własnego szyfrowania – tworzy tylko połączenie pomiędzy urządzeniem a serwerem VPN online. Szyfrowanie IPSec może też nie zapewniać wystarczającego bezpieczeństwa – zdecydowanie bezpieczniejszą opcją okaże się m.in. WireGuard. Co więcej, protokół L2TP/IPsec ma trudności z omijaniem zapór sieciowych i jest wolniejszy niż np. OpenVPN. Wynika to z tego, że hermetyzuje on dane dwukrotnie, a to automatycznie wpływa na prędkości.

Protokół SSTP

Secure Socket Tunneling Protocol

Protokół SSTP (Secure Socket Tunneling Protocol) został stworzony przez firmę Microsoft i stanowi doskonałe rozwiązanie dla użytkowników systemu Windows – m.in. ze względu na swoją łatwą konfigurację. Niestety, większość popularnych sieci VPN całkowicie z niego zrezygnowała.

Bezpieczeństwo i wydajność SSTP?

Secure Socket Tunneling Protocol to protokół opierający się na SSL/TLS do szyfrowania, wbudowany w systemy operacyjne Windows. Jedną z jego największych zalet jest solidne szyfrowanie na poziomie wojskowym (AES-256) – to znacznie bezpieczniejsze rozwiązanie niż protokoły PPTP czy L2TP/IPsec.

Przypadki użycia i zalety?

Protokół SSTP jest wykorzystywany do tworzenia tuneli VPN zwłaszcza w środowiskach, w których zapory sieciowe mogą blokować połączenia VPN. Oferuje on bezpieczne szyfrowanie i umożliwia omijanie cenzury, a ponadto – jest prosty w konfiguracji. Co więcej, protokół ten zapewnia stosunkowo duże prędkości i mimo, że jest zastrzeżony dla Microsofta, jest dostępny również dla użytkowników systemów macOS oraz Linux.

IKEv2/IPsec

Protokół IKEv2/IPsec

IKEv2 współpracuje z protokołem IPsec – i w ten sposób tworzą one wspólnie protokół IKEv2/IPSec. Protokół jest wspierany zarówno przez Windowsa, jak i przez systemy macOS czy iOS i wyróżnia się na tle innych rozwiązań dużą stabilnością.

Wyróżniające się cechy i bezpieczeństwo?

IKEv2/IPsec to nie tylko szybki i stabilny, ale przede wszystkim bezpieczny protokół tunelujący – nie wykazano w jego przypadku żadnych znanych luk w zabezpieczeniach. Wykorzystuje on tzw. protokół mobilności i multi-homingu, obsługujący połączenie VPN w trakcie poruszania się pomiędzy internetowymi połączeniami. Co więcej, IKEv2/IPsec pozwala omijać zapory sieciowe, płynnie przełącza się między sieciami w trakcie przemieszczania się i przywraca połączenie po jego zerwaniu w sposób automatyczny. Za jego minus można natomiast uznać dość skomplikowaną konfigurację – zwłaszcza dla początkujących użytkowników sieci VPN.

Zalety IKEv2 na urządzeniach mobilnych?

Ze względu na swoją szybkość oraz stabilność połączenia protokół IKEv2 stanowi bardzo dobry wybór na urządzenia mobilne, np. smartfony. Doskonale dostosowuje się on do nich niezależnie od systemu i gwarantuje silne połączenie oraz jego szybkie przywrócenie.

OpenVPN

Protokół OpenVPN

OpenVPN to jeden z najpopularniejszych protokołów tunelowych oferowanych przez najlepsze sieci VPN na rynku, tuż obok WireGuard. Jest on znany przede wszystkim ze swojego bezpieczeństwa oraz dużej elastyczności.

Elastyczność i bezpieczeństwo OpenVPN?

Protokół OpenVPN gwarantuje duże bezpieczeństwo, stabilność, mocne połączenie oraz niezawodne 256-bitowe szyfrowanie stosowane m.in. przez wojsko. Jest on też w stanie omijać większość zapór sieciowych – może być zatem wykorzystywany w regionach objętych cenzurą. To elastyczne rozwiązanie, które można dopasować do indywidualnych potrzeb – np. poprzez modyfikację kodu. Trzeba jednak mieć na uwadze, że konfiguracja tego protokołu może sprawiać pewne trudności, a on sam może niekiedy działać z mniejszą prędkością niż np. protokół WireGuard.

Typowe zastosowania i scenariusze użycia?

OpenVPN to protokół typu open source obsługiwany przez niemal wszystkie platformy – zarówno przez stacjonarne komputery, jak i przez urządzenia mobilne. Może on działać w różnych programach do obsługi wirtualnych sieci prywatnych i ma zastosowanie w wielu scenariuszach – od poprawy anonimowości online przez użytkowników prywatnych po bezpieczny zdalny dostęp, np. przez pracowników w różnego typu firmach.

WireGuard

Protokół WireGuard

WireGuard to najnowszy protokół VPN, uznawany za jeden z najbezpieczniejszych protokołów działających zarówno na stacjonarnych komputerach, jak i na smartfonach. Wybierając sieć VPN, warto zatem zwracać uwagę na te usługi, które oferują właśnie jego.

Innowacje techniczne i prostota?

Jednym z głównych wyróżników protokołu WireGuard jest jego prostota – jest on znacznie bardziej wszechstronny i dużo mniej skomplikowany niż inne protokoły, nawet te nowsze. Dzięki temu łatwa jest również sama jego konfiguracja.

Porównanie bezpieczeństwa i prędkości z innymi protokołami?

WireGuard gwarantuje wysoki poziom zabezpieczeń i nie prowadzi rejestrów aktywności użytkowników, a ponadto – jest znacznie mniej podatny na błędy w porównaniu z pozostałymi wymienionymi protokołami. To także znacznie szybsze rozwiązanie niż inne, szczególnie starsze protokoły – oferuje on nawet dwukrotnie większe prędkości niż protokół OpenVPN. Dzięki temu, że WireGuard zapewnia duże prędkości i niewielkie opóźnienia, sprawdza się idealnie m.in. podczas grania w gry online czy streamingu. Protokół radzi sobie także bardzo dobrze z utrzymaniem połączenia w trakcie zmiany sieci.

Porównanie protokołów VPN

Porównując między sobą różne protokoły VPN, braliśmy pod uwagę m.in. takie czynniki jak bezpieczeństwo i szyfrowanie, a także prędkość oraz wydajność. Znaczenie miała również kompatybilność z różnymi platformami oraz łatwość użycia i samej konfiguracji. Przy tworzeniu naszej listy protokołów VPN uwzględniliśmy ponadto opinie ekspertów.